Čas historije - znate li kako i gdje je nastao fudbal?

Igra se u parku, igra se na pijesku, igra se na igralištu. Fudbal je sport za koji su potrebni lopta, dobra ekipa i srce. Ali, da li si se nekad zapitao: kako je nastao fudbal? Danas je fudbal najpopularnija igra na svijetu sa oko 3,5 milijarde navijača, ali prije sto pedeset godina nije ni moglo da se pretpostavi da će ova igra preuzeti svijet.

Gdje je sve počelo?

Porijeklo fudbala možemo da primijetimo u drevnim civilizacijama poput Kine, Grčke i Rima, gdje su postojale igre koje su uključivale šutiranje lopte. Međutim, moderna verzija fudbala koju danas poznajemo razvila se u Engleskoj tokom 19. vijeka. 

Tada su se u školama, na univerzitetima, u preduzećima i klubovima širom zemlje igrale različite varijacije fudbala, pri čemu je svaka regija imala svoja pravila i propise.

U ranim danima fudbala, igrači su često igrali grubo i bez mnogo ograničenja. Međutim, stvaranje standarda i pravila omogućilo je igračima da igraju fer i uživaju u poštenijoj igri. Znajući pravila, mogli su da se fokusiraju na svoje vještine i poboljšaju kvalitet igre.

Kada su određena pravila igre?

Predstavnici nekoliko fudbalskih klubova sastali su se 1863. godine u Londonu kako bi stvorili standardni skup pravila koji će se primijenjivati na sve klubove. Pravila su bila osnova modernog fudbala, a vremenom su se mijenjala i propisivana su nova pravila kako bi se prilagodila promjenama u igri.

Originalna pravila igre, koja su usvojena na sastanku u Londonu uključivala su važne propise:

• zabranjeno je igranje rukom
• određene su dimenzije terena
• propisano je trajanje utakmice
• ustanovljen je broj igrača u ekipi

Pomenuti sastanak u Londonu je doveo i do osnivanja Fudbalskog saveza (FA), koji i danas predstavlja glavno tijelo za upravljanje fudbalom u Engleskoj.

Prvi fudbalski klubovi

Jedan od prvih fudbalskih klubova osnovan je 1824. godine u Škotskoj. Klub se zvao “The Foot-Ball Club” i sastojao se od studenata Univerziteta u Edinburgu. Ovaj klub nije bio organizovan u punom smislu te riječi, a igrači su se okupljali samo radi igranja fudbala.

Nešto kasnije, 1858. godine, osnovan je prvi fudbalski klub koji je organizovan kao sportsko udruženje. Klub se zvao “Sheffield FC” i osnovali su ga engleski radnici iz grada Šefilda. Ovaj klub bio je prvi koji je uspostavio pravila igre, a jedno od njih je bila i zabrana igranja rukom.

Ubrzo nakon osnivanja “Sheffield FC”, osnovani su i drugi klubovi širom Engleske. Godine 1862. osnovan je “Notts County FC”, prvi fudbalski klub u Notingemu, a tri godine kasnije, 1865, osnovan je “Barnsley FC” u gradu Barnsli. Mnogi od klubova koji su osnovani na početku modernog fudbala postoje i danas.

Globalno širenje fudbala

Fudbal je počeo da se širi izvan Velike Britanije već tokom 19. vijeka, prvenstveno u zemljama Britanskog Komonvelta. Raširio se na sve kontinente i u mnogim zemljama svijeta je veoma rano dobio status najpopularnijeg sporta. 

Brzina širenja igre, kao i dostizanje visokog standarda u igranju fudbala najviše je mogla da se vidi u zemljama Južne Amerike. Danas se fudbal igra u svim zemljama svijeta i globalno važi za sport sa najviše igrača i navijača.

FIFA i druge fudbalske asocijacije

FIFA (Internacionalna fudbalska asocijacija), predstavlja međunarodno tijelo za upravljanje fudbalom. Osnovana je 1904. godine, a njeno sjedište se nalazi u Švajcarskoj, u Cirihu. FIFA je odgovorna za organizovanje velikih međunarodnih turnira kao što su Svjetsko prvenstvo, Evropsko prventstvo, Žensko svjetsko prvenstvo i Klupsko svjetsko prvenstvo.

Pored FIFA-e, postoje i mnoge druge fudbalske asocijacije i federacije širom svijeta koje upravljaju sportom na nacionalnom i regionalnom nivou. Na primer, UEFA (Evropska fudbalska asocijacija) je zadužena za upravljanje fudbalom u Evropi, dok CONMEBOL (Južnoamerička fudbalska konfederacija) obuhvata fudbalske asocijacije u Južnoj Americi. Sve fudbalske organizacije igraju važnu ulogu u promovisanju tog sporta širom svijeta i unaprijeđivanju igre na svim nivoima.

Velika fudbalska takmičenja

Fudbal obilježavaju i velika međunarodna takmičenja koja privlače milijarde gledalaca širom svijeta. Najveće i najprestižnije od ovih takmičenja je Svjetsko prvenstvo, koje se održava svake četiri godine u organizaciji FIFA-e. Ovo takmičenje privlači najbolje fudbalere iz cijelog svijeta i predstavlja vrhunac praćenja fudbala kada je riječ o navijanju i praćenju televizijskog prenosa.

Pored Svjetskog prvenstva, postoje i drugi veliki turniri poput:

• Evropsko prvenstvo
• Afrički kup nacija
• Kup Konfederacija
• Liga Šampiona
• Liga Evropa

Za navijače, veliki turniri nisu samo prilika da vide najbolje fudbalere na svijetu kako se takmiče, već i mogućnost da se povežu sa drugim navijačima i dožive jedinstvenu atmosferu koja prati velika takmičenja.

Istorija fudbala u EX YU

Fudbal ima dugu historiju u bivšoj Jugoslaviji, gdje je bio jedan od najpopularnijih sportova. Mnogi klubovi i igrači iz ovog regiona ostavili su neizbrisiv trag u historiji svjetskog fudbala. Najstariji fudbalski klubovi u bivšoj Jugoslaviji osnovani su krajem 19. i početkom 20. vijeka. 

Među prvim klubovima u Jugoslaviji su:

• Bačka iz Subotice
• Šumadija iz Kragujevca
• Hajduk iz Splita
• HŠK Građanski iz Zagreba
• Hermes iz Ljubljane
• FK Bosna iz Sarajeva
• FK Makedonija iz Skoplja
• BSK iz Beograda
• Jugoslavija iz Beograda
• FK Lovćen iz Crne Gore

Najstariji klubovi u Jugoslaviji predstavljaju deo bogate fudbalske tradicije ovog regiona.

Šta se desilo u Montevideu?

Jugoslavija je na Svjeskom prvenstvu u Montevideu u Urugvaju 1930. godine ostvarila jedan od najvećih uspeha u historiji jugoslovenskog fudbala. Iako je na turniru učestvovalo samo 13 zemalja, ovo takmičenje smatra se prvim svjetskim prvenstvom. Jugoslavija se plasirala na turnir zahvaljujući svojim dobrim igrama u kvalifikacijama, a na samom turniru postigla je neke od najvećih pobjeda u istoriji jugoslovenskog fudbala.

Jugoslavija je u grupnoj fazi turnira savladala Brazil (2:1) i Meksiko (4:0), a poražena je samo od Argentine (2:4). U polufinalu je uslijedio poraz od Urugvaja i Jugoslavija je ispala iz takmičenja. Tada još nije bila ustanovljena utakmica za treću poziciju, te je ona pripala Jugoslaviji jer je Urugvaj pobijedio u finalu.

Najveći uspjesi na velikim takmičenjima

Pored osvojenog trećeg mjesta na Svjetskom prvenstvu u Urugvaju 1930, Jugoslavija je imala nekoliko velikih uspjeha na međunarodnim takmičenjima. Jedan od njih je osvajanje srebrne medalje na Evropskom prvenstvu 1960. godine u Francuskoj. U finalu su igrači Jugoslavije izgubili od Sovjetskog Saveza sa 2:1, ali su uspjeli da ostvare veliki uspeh i postanu jedna od najboljih selekcija u Evropi.

Jugoslavija je također osvojila bronzu na Evropskom prvenstvu 1968. godine u Italiji, nakon što je pobijedila Englesku u utakmici za treće mjesto. Na Svjetskom prvenstvu 1990. godine u Italiji, Jugoslavija je stigla do četvrtfinala, gde je poražena od Argentine nakon jedne od najuzbudljivijih utakmica u historiji Svjetskog prvenstva.

{getCard} $type={post} $title={Možda Vas zanima i ovo!}

Što se tiče klupskih takmičenja, ubjedljivo najveći uspjeh postigla je Crvena Zvezda 1991. kada je u finalu pobijedila Olimpik iz Marseja na penale (5:3) i postala evropski šampion. Iste godine, Zvezda postaje i svjetski šampion pobedivši Čileanski Kolo-Kolo 3:0.

Ovi uspjesi su pokazali da je jugoslovenski fudbal imao kvalitet i talenat koji su mogli da pariraju najboljim timovima u svijetu.

Kao što možemo vidjeti u ovom članku, fudbal je kroz historiju ujedinjavao, osnaživao i ohrabrivao kako pojedince tako i države. Kao rezultat toga, fudbal nije samo igra, već globalni fenomen sa ogromnim političkim, nacionalnim i ekonomskim uticajem u cijelom svijetu.